dinsdag 21 oktober 2025
We hebben gemerkt dat bij het ontwikkelen van de examens voor Fietstechnicus en Eerste fietstechnicus er veel onrust is ontstaan. Met name rondom de vrijstellingsregeling voor niveau 3 op de kerntaken in het basisdeel. Want bij het dossier voor voertuigen en mobiele werktuigen geven jullie wel vrijstellingen, ook bij reparaties waar ook een gedraging is toegevoegd voor niveau 4, geven jullie ook vrijstellingen.
Hierbij is voor Stem altijd van belang te voldoen aan de producteisen die we moeten volgen om een gevalideerde examenleverancier te zijn. In deze eisen staat onder andere dat we niet méér mogen examineren dan wat in het kwalificatiedossier staat, en ook dat we representatief mogen examineren. Dat laatste onderstreept de Examenadviescommissie van Stem – want daardoor zijn de examens voor voertuigen en mobiele werktuigen voor niveau 3 en 4 reparaties helemaal gelijk. Maar wat houdt representatief examineren in en tot hoever kunnen we daarin gaan?
Representatief examineren is het beoordelen van de essentie van de kwalificatie, waarbij we mogen besluiten tot aan eenheden als werkprocessen niet te beoordelen. Kerntaken moeten wel altijd een resultaat krijgen. En de werkprocessen die we beoordelen moeten ook leiden tot een zinvol resultaat op de kerntaak. Daarbij moeten we vanuit het bedrijfsleven horen dat ze het eens zijn met het weglaten van het onderdeel en dus met het niet van groot belang zijn voor het kunnen uitvoeren van de werkzaamheden. Bij representatief beoordelen is het daarbij van belang dat we kunnen uitleggen (verantwoorden) waarom we waarvoor kiezen. Dus in plaats van dat we 100% willen beoordelen, gaan we voor 100% verantwoorden.
We hebben met de ontwikkelgroep gekeken of het mogelijk is om vrijstellingen toe te kennen, rekening houdend met het representatieve beoordelen.
In het kwalificatiedossier zijn bij de verschillende werkprocessen in het basisdeel voor eerste fietstechnicus toevoegingen gedaan. Dit maakt het lastiger een vrijstelling toe te kennen, want het zijn best wel wat toevoegingen. We hadden kunnen kijken of de toevoegging essentieel is voor het beroep. Maar...
Belangrijker dan de extra gedragingen is het onderscheid dat het kwalificatiedossier maakt in de complexiteit van de fiets; op niveau 2 moet de technicus de kerntaken beheersen op een eenvoudige fiets. De eerste fietstechnicus moet de kerntaken beheersen op een complexe fiets. In de verschillende BVE's is dan ook aangegeven dat een niveau 2 student de opdracht moet uitvoeren aan een eenvoudige fiets, en op niveau 3 aan een complexe fiets.
Het wordt lastig aan het bedrijfsleven uit te leggen dat iemand die als fietstechnicus uitstroomt, vrijstelling zou krijgen op taken als onderhoud en reparaties wanneer deze niet heeft aangetoond complexe fietsen ook te kunnen repareren of onderhouden. Dat is de reden dat we als Stem niet adviseren vrijstellingen toe te kennen. En omdat we daarvoor hebben gekozen, zijn de examens voor niveau 3 aangevuld met de extra gedragingen uit het kwalificatiedossier, waardoor we ook niet hoeven uit te leggen waarom we de extra gedragingen niet essentieel vinden.
Aanpassing van kaders of richtlijnen binnen de Stemproducten lost in dit geval het probleem niet op. Het kwalificatiedossier wordt er niet anders door en wetgeving en producteisen passen zich ook niet aan.
Een andere klacht is de hoeveelheid examens en daarmee de examendruk. Zoals bij representatief examineren is aangegeven, moeten we een oordeel kunnen geven op een kerntaak. In beide dossiers zitten best veel kerntaken. Om de examendruk te verlichten is samen met de ontwikkelgroep gekeken naar mogelijke combinaties van beroepsvaardigheidsexamens (BVE’s). De aangeraden en afgeraden combinaties zijn opgenomen in het examenplan. Voor de mogelijke combinatie bij Fietstechnicus is ook een aparte kaderopdracht uitgewerkt.
Opmerking: het examenplan voor Eerste fietstechnicus is nog in concept, omdat nog niet alle exameninstrumenten zijn vastgesteld.
